توزیع مکانی ماده آلی در خاک‌های سطحی در سه اقلیم استان اصفهان

کربن آلی خاک و ویژگی­های مرتبط با آن مهمترین شاخص­های شناخته شده کیفیت خاک هستند. علیرغم اهمیت کربن آلی خاک، تاکنون مطالعه جامعی در زمینه بررسی تغییرات کربن آلی در خاک­های استان اصفهان انجام نشده است لذا این مطالعه با هدف بررسی مهمترین عوامل مؤثر بر مقدار کربن آلی خاک­های استان اصفهان انجام شد. تعداد 248 نمونه خاک سطحی از کل استان اصفهان جمع­آوری شد. ویژگی­های خاک با روش­های استاندارد آزمایشگاهی اندازه­گیری شد. داده های درازمدت دما و بارش 21 ایستگاه سینوپتیک استان تهیه و رابطه رگرسیونی بین هر یک از ویژگی های اقلیمی با ارتفاع در ایستگاه­های سینوپتیک استان برقرار شد. از این روابط معنی­دار برای تخمین مقادیر بارش و دما در نقاط نمونه­برداری استفاده گردید. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات خاک و تعیین مؤثرترین آن­ها از روش تحلیل مؤلفه­های اصلی استفاده شد. پیش­بینی مقدار کربن آلی خاک با استفاده از معادلات رگرسیون خطی چندمتغیره انجام شد. نتایج مطالعه تحلیل مؤلفه­های اصلی در خاک­های استان نشان داد که خاک­های استان تحت تأثیر 4 دسته عوامل قرار دارند که به­ترتیب تحت عنوان اقلیم و بافت خاک، شوری خاک، درصد گچ و آهک معرفی می­شوند. مدلسازی رگرسیون چندمتغیره نیز نشان داد که اقلیم و بافت خاک نقش مؤثری در پیش­بینی مقدار کربن آلی خاک دارند. اختلاف معنی­دار آماری بین مناطق اقلیمی متفاوت در استان از نظر مقدار کربن آلی خاک مشاهده شد. در مجموع با توجه به تفاوت اقلیمی چشمگیر در استان و کمبود کربن آلی در خاک­های استان انتظار می­رود با برنامه­ریزی­های دراز مدت و اقدامات مدیریتی لازم از کاهش ذخایر کربن خاک و به تبع آن تخریب خاک به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک جلوگیری به عمل آید.